Անմահները

    Մեր նախնիները պաշտում էին Կյանքը, չէ որ այն հանդիսանում էր Արարիչի բազմաթիվ  անուններից մեկը։ Արարիչին էին կոչում Ակունք Կեանքի, Ակ Կեան, Օվ Կեան, Ակ ԿԻ, Էն Կի, Տեր Կենդանաց, Տեր Կենդանի։

Բայց դա չէր խանգարում մահվան հանդեպ ունենալ հատուկ վերբերմունք
Նրանց մոտ բացակայում էր վախը մահվան հանդեպ: Դա հետևանքն էր նրանց հավատքի, աշհարհայացքի, որն առաջանում էր հատուկ դաստիարակության  արդյունքում:

Իսկ, քանի որ բոլոր տեսակի վախերը առաջանում են մահվան վախից ապա ԱԶԳի մոտ ընդհանրապես բացակայում էր ՎԱԽի ՍԻՆ Գաղափարը:

Քաջերը գտնում էին որ ՀԱՂԹ ը ապրում է իրենց սրտում և դա իրենց ՈՒժ էր տալիս: Նրանք բռունցքը (Մուշտին) խփում էին կրծքին և կանչում ՀԱՂԹին: Դրանից հետո ոչինչ չէր կարող նրանց կանգնեցնել:

Իսկ քանի որ ՀԱՂԹ ը անմահ է, ապա իրենք նույնպես անմահ են, այսինքն նրանք հավատում էին Հոգու Անմահությանը: 

Հոգու շրջապտույտը

Նրանք վերածնունդը կապում էին Արևի հետ, չէ որ նա է Արեգակն Արդար, Դատավոր Արդար։ Նա է Աստվածաին Օրենքը և Կառավարիչը։
Ինչպես որ Արևն է թեքվում դեպի մայրամուտ այնպես էլ Քաջի կյանքն է թեքվում դեպի մայրամուտ: 

Ինչպես որ Արևն է անցնելով գիշերային իր ճանապարհը հաջորդ օրը նորից է ծագում, այնպես էլ Քաջն էր անցնելով իր ճանապարհը Անդրաշխարհում, նորից ծնվում է:  

 ՈՒԹ թիվը պատկերում է ոչ միայն Արևի ՈՒղին, այլև պատկերում է ՔԱՋի ՈՒղին : 

Ուղիղ կամ աջ սվաստիկան որը համնկնում է 7 ՕԽՏ թվի հետ պատկերում է ՔԱՋի Կեանքի ՈՒղին: Իսկ հակառակ սվաստիկան պատկերում է ՔԱՋի ուղին Անդրաշխարհում:

Այստեղից էր առաջացել Քաջերի Համոզմունքը՝
        
           ՆՈՒՆԻՍԿ ՄԱՀԸ ՄԵԶ ՉԻ ՍՊԱՆԻ: 

Մահացողը գնում էր նորից ծնվելու:        

Սա էր հանդիսանում ԿԱՐԱՍԱՅԻՆ ԹԱՂՈՒՄՆԵՐԻ իմաստը, որտեղ Կարասը կատարում էր Մոր Արգանդի դերը:
Կամ եթե չկար համապատասխան կարասը, ապա մահացածին հանձնվում էին Մայր Հողին կողքի պառկած, ծնկները ծալված վիճակում, ինչպես պտուղը մոր արգանդում:

Քանի որ Մահը Կյանքի շարունակությունն է ապա վախը մահվան հանդեպ դառնում է անիմաստ: Սա էր ՔԱՋԵՐ ի ՀԱՎԱՏՔը, ՀԱՂԹՈՒԹի ԳԱՂԱՓԱՐԱԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆը:

 

Ղութին

Կա ևս մի հետաքրքիր փաստ:
     Հին խեթական գրերում  դագաղ և արգանդ իմաստները արտահայտելու համար օգտագործվում էր նույն սեպագիրը: Հայերենում կա մի բառ որը այժմ գրեթե մոռացության է մատնվել, դա Ղութի, Ղութին, Ղութիկ բառն է, որը ունի մի շարք իմաստներ, ինչպես՝ դագաղ, վերջին ճանապարհ դեպի գերեզման, զարդատուփ, ինչչպես նաև քթախոտի՝ բուռնութի տոպրակ։  

Փաստորեն 2 սվաստիկաները նկարագրում են  Հոգու Շրաջապտույտը և շեշտում են Հոգու Անմահության գաղափարը: Դրա համար հագուստի կամ մարմնի վրա պատկերվում էին 2 սվաստիկաները միասին, ինչպես օրինակ Մեծամորի թանգարանի արձանիկների վրա:

Հավասարաթև ԽԱՉ ի ռաջացումը

Հետագայում 2 սվաստիկաները միավորվեցին մեկ միասնական սիմվոլում, որն իրենից ներկայացնում է բոլոր 8 ՀԱՂԹԵՐԻՆ միասին, այսինքն ՔԱՋԻ Անմահ Հոգու Ուղին:
Հենց այս 8 ՀԱՂԹԵՐՆ են կազմում ՀԱՂԹՈՒԹՅԱՆ ԽԱՉԸ կամ ԽԱՉ ՊԱՏ ՏԱՐԱԶը որը հանդիսանում է        ՍԱՍՈՒՆՑԻ ԴԱՎԹԻ պաշտպանիչ ԽԱՉԸ: 

ՈՒթ ՀԱՂԹերը ԽԱՉի ներսում

Այնպես որ ԽԱՉԱՊԱՇՏՈՒԹՅՈՒՆԸ Հայերի մեջ տարածված էր Քրիստոնեությունից շատ տարիներ առաջ: